AD 1919

Op 11 november 1918 zwegen de kanonnen. Een wapenstilstand maakte een einde aan de Eerste Wereldoorlog, het gruwelijkste conflict dat de mensheid tot dat moment had gezien. Miljoenen jonge jongens waren neergemaaid door mitrailleurs, verstikt door gifgas, weggevaagd door artillerievuur… de opluchting was groot toen de oorlog eindelijk voorbij was. Maar was hij wel voorbij? In 1919 werd het Verdrag van Versailles gesloten, waarmee Duitsland werd aangewezen als de aanstichter van de oorlog en daarvoor zwaar werd gestraft – het verloor veel grondgebied en moest miljarden aan herstelbetalingen opbrengen, die de Duitse economie volledig verlamden. Het Verdrag wakkerde bij de verliezers van de oorlog gevoelens van revanche aan – niet alleen in Duitsland, maar ook in Oostenrijk, in Hongarije, in Italië waar men op een veel grotere beloning voor deelname had gehoopt… ‘Dit is geen vrede’, schamperde de Franse maarschalk Ferdinand Foch over het verdrag, ‘dit is een wapenstilstand voor twintig jaar!’ Hij kreeg volkomen gelijk, maar dat wist men in 1919 nog niet.

Het programma beschrijft de catharsis na de catastrofe, de poëzie uit de loopgraven, het verdriet om de verwoesting van oorlog en het verlangen naar vrede. Dit verlangen, ouder dan 1919, ouder dan de Klaagliederen, voelen wij nog steeds – konden wij maar allen verenigd een lied zonder einde zingen!

Programma

Craig Carnahan
Armistice 1918
Tomas Luis de Victoria
Lamentationes: Lectio
Lamentationes: Responsoria
Paul A. Aitken
Flanders Fields
Alex Patterson
Dulce et decorum est
For the Fallen
Horatio Parker
AD 1919
Arvo Pärt
Da Pacem
Bob Chilcott
Everyone sang

Zondag 10 november 15:00 uur
Doopsgezinde kerk Groningen
Zondag 8 december 19:30 uur
Maartenskerk Kollum